Antik tiyatro kulisinde ilk antik tuvalet

Izmir Büyüksehir Belediyesi’nin destegiyle 5 yildir kazi çalismalarinin sürdügü Smyrna Antik Kenti'ne ait tiyatroda, sanatçilar tarafindan kullanildigi degerlendirilen bir latrina (tuvalet) bulundu.

Smyrna Antik Kenti Kazi Baskani  Doç. Dr. Akin Ersoy, Akdeniz’de ilk kez bir  tiyatro sahne binasi içerisinde bir mekanin tuvalet olarak kullanilmis olduguna sahitlik ettiklerini söyledi.

Izmir’in Kadifekale semti yamacinda bulunan yaklasik 2 bin 400 yillik Smyrna Antik Kenti'nde yürütülen kazi çalismalarinda elde edilen bulgular, dönemin sosyal ve kültürel hayatina isik tutmayi sürdürüyor. Bin 500 yil önce üzeri toprakla kapanan ve gün yüzüne çikarilmasi için kazi çalismalari süren antik kente ait tiyatroda, latrina (tuvalet) bulundu. Smyrna Antik Kenti Kazi Baskani, Izmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk-Islam Arkeolojisi Bölümü Ögretim Üyesi  Doç. Dr. Akin Ersoy,  Kültür ve Turizm Bakanligi’nin izniyle Izmir Katip Çelebi Üniversitesi adina yürütülen çalismalarda hiç beklemedikleri buluntularla karsilastiklarini, heyecanli olduklarini söyledi. Kazi esnasinda latrinaya rastladiklarini ifade eden Akin Ersoy, “Bizim bildigimiz tiyatrolarin yakinlarinda, gelen izleyicilere hizmet eden latrinalar var ama böyle tiyatronun sahne binasi içerisinde bir mekanin tuvalet olarak kullaniliyor olmasi bir ilk” dedi.

“Akdeniz cografyasindaki tiyatrolarda bir ilk”

Ersoy bulduklari latrinanin özelliklerini söyle anlatti:

“12-13 kisinin birlikte kullanabilecegi, Anadolu’da daha sik gördügümüz sekliyle U planli oturma düzenine sahip bir tuvalet. Çok sayida kisinin bir arada bu tuvalet mekanini kullanmasi ayni zamanda sosyallesmeyi de beraberinde getiriyordu. Sadece sahne binasinda çalisan ve yine tiyatroda performans gösteren sanatçilar tarafindan kullanildigini düsünüyoruz. Çünkü sahne binasi izleyiciye kapali. Kapali alanda bulundugu için bunun ‘sanatçi tuvaleti’ olarak degerlendirmek mümkündür. Bu da Akdeniz cografyasindaki tiyatrolarda bir ilk olarak karsimiza çikiyor.”

Tiyatronun tarihinin Milattan Önce (MÖ) 2. yüzyila dayandigini, latrinanin ise Milattan Sonra (MS) 2. yüzyilda tiyatroda yapilan büyük çapli degisiklikler sirasinda insa edildigini degerlendirdiklerini belirten Ersoy, latrina ve tiyatronun MS 5. yüzyila kadar kullanildigi da sözlerine ekledi.

Latrinanin özellikleri

20 bin izleyici kapasiteli Smyrna Antik Tiyatrosu’nda bulunan latrina, yaklasik 40 santimetre yüksekliginde. 60 ile 70 santimetre araliklarla kisilerin yan yana oturabilecekleri bir yapiya sahip. Bankin önünde taban seviyesinde sürekli temiz su akan yine U planli 8-10 santimetre derinliginde bir su olugu yer aliyor. Sürekli akan temiz su olugu kisilerin sopaya bagli bir sünger yardimiyla temizlenmesini sagliyor. Oturma banklari çogunlukla oldugu gibi Smyrna örneginde de ahsap. Tuvalet delikleri ise anahtar kilidi formunda.

Izmir Büyüksehir Belediyesi Smyrna Antik Kenti'ndeki kazi çalismalarinin ana destekçisi. 2012 yilindan bu yana kaziya verdigi destek miktari ise 12 milyon lirayi asti.