Ayni zamanda ögrenme güçlügü olarak bilinen disleksi, bir bireyin normal zeka düzeyinde olmasina ragmen dil, okuma, ve yazma becerilerinde sorunlar yasamasina neden olan bir özel ögrenme bozuklugudur. Bazi vakalarda disleksi yillarca teshis edilmez ve yetiskinlige kadar taninmaz, Yine de disleksi için yardim ve destek almak için asla çok geç degildir.
Disleksi, okuma, konusma sesleri ve harfleri ve kelimeleri iliskilendirmede zorluklara neden olan bir ögrenme bozuklugudur. En yaygin ögrenme güçlügüdür ve çogu zaman bir kisiyi yasami boyunca etkiler. Disleksili çocuklarin zihinsel veya bilissel bir engeli yoktur ve bozukluk, görsel veya isitme sorununun bir ürünü degildir.
Hafif veya siddetli disleksinin derecesi kisiden kisiye degisir. Disleksi genellikle bir çocuk okul çagindayken, genellikle ilkokuldayken teshis edilir; bu noktada ebeveynler, ögretmenler ve saglik uzmanlari onun okulda ve okumada ne kadar iyi yaptigini anlayabilir.
Disleksi okuma güçlügüne neden oldugu için, birçok anne-baba, çocuklari okul çagina gelene kadar bir sorun oldugunu anlamayacaklardir. Ancak, erken dönemde dikkat edilmesi gereken birkaç gösterge var. Bunlar sunlari içerir:
Gençler ve yetiskinler de bu sorunlarla mücadele edecek. Ek olarak, sakalari veya deyimleri anlamakta, kelimeleri yanlis telaffuz etmekte veya yeni bir dil ögrenmeye çalisirken sorun yasayabilirler.
Disleksi Teshisi ve Türleri
Birkaç farkli disleksi türü vardir.
En yaygin tür birincil türdür. Serebral kortekste disfonksiyon oldugunda ortaya çikar. Birincil tip kalitsaldir ve bozuklugu olan kisiler hayatlarinin tamami boyunca buna sahip olacaklardir.
Fetal gelisim sirasinda beyin gelisiminin erken asamalarinda baslar. Birincil türün aksine, bu form yasla birlikte azalacaktir. Erkeklerde kizlardan daha sik görülür.
Okumayi ve yazmayi kontrol eden beyin bölgesinde fiziksel bir yaralanma oldugunda ortaya çikar.
Görsel ve isitsel sinyalleri yorumlamada sorunlara neden olur. Görsel türü olan biri yazarken dizileri takip etmekte sorun yasayabilir ve isitsel türü olan biri sesleri dogru algilamakta zorlanacaktir.
Bir çocugun disleksi oldugundan süpheleniliyorsa, erken hareket etmek önemlidir, böylece okuma ve yazma zorluklari onu daha sonra büyük ölçüde etkilemez.
Bir saglik uzmaninin tani koyarken ve bozuklugun ciddiyetini degerlendirirken dikkate alacagi bir dizi faktör vardir. Akademik performansin yani sira, bir saglik uzmani, bir çocugun görsel ve isitsel bilgileri nasil isledigini görmek için testler uygulayacaktir. Disleksinin tedavisi yoktur, ancak çocuklarin erken yaslarda ögrenme güçlükleriyle bas etmelerine yardimci olmak için yapilabilecek birçok sey vardir. Ebeveynlerin ve saglik çalisanlarinin çocugun okuluyla ilgilenmesi ve bir egitim plani hazirlamasi özellikle önemlidir. Disleksik çocuklar, teknoloji (bilgisayarlar, tabletler ve egitici oyunlar) gibi özel egitim araçlarindan veya sinif içi çalismalari tamamlamak için fazladan zamana sahip olabilir. Disleksiyle erken yaslardan itibaren mücadele etmek, güven olusturmak, ögrenme sevkini artirmak için çok önemlidir.
Disleksi tedavisi için sorunun altinda yatan beyin anormalliklerini düzeltmenin bilinen bir yolu yoktur. Ne yazik ki disleksi yasam boyu süren bir sorundur. Bununla birlikte, bireyin kendisine özel ihtiyaçlarini ve uygun tedaviyi belirlemek için yapilacak erken tespit ve degerlendirme basariyi artirabilir.
Disleksi Egitimi ve Egitim TeknikleriDisleksi belirli egitim yaklasimlari ve teknikleri kullanilarak tedavi edilir ve müdahale ne kadar erken baslarsa o kadar etkili olur. Yapilacak psikolojik testler çocugun ögretmenlerinin uygun bir ögretim programi gelistirmesine yardimci olacaktir.
Ögretmenler çocugun okuma becerilerini gelistirmek için isitme, görme ve dokunma tekniklerini kullanabilirler. Bir çocuga ögrenmek için farkli duyular kullanmalarina yardimci olmak - örnegin, bir dersi kayittan dinlemek ve derste kullanilan harflerin sekli ile konusulan kelimeleri parmakla çizmek - bilgilerin beyine islenmesine dolayli olarak yardimci olabilir.
Mümkün oldugu kadar bir okuma uzmaniyla gerçeklestirilen özel ders oturumlari disleksi olan bireyler için yararli olabilir. Eger okuma engeli daha ciddiyse, özel dersin daha sik gerçeklesmesi gerekebilir veya ilerleme daha yavas gerçeklesebilir.
Anaokulunda veya ilkokul baslangicinda sinifta ek yardim alan disleksi hastalari okuma becerilerini ilkokul ve lisede basarili olacak kadar gelistirir. Ancak daha üst siniflara kadar destek ve yardim almayan çocuklar iyi okumak için gerekli becerileri ögrenmekte daha fazla zorluk çekebilirler.
Bu durumda çocuklarin akademik olarak geride kalmalari muhtemeldir. Siddetli disleksi olan bir çocugun okumasi hayat boyu kolay olmayabilir, ancak bu çocugun okumasina ve okul performansi ile yasam kalitesini artiracak stratejiler gelistirecek becerileri ögrenmesine engel degildir.
Ebeveynler disleksi sorunu olan bir çocugun basarili olmasina yardimci olmada çok önemli bir rol oynarlar. Bunun için sorunun erkenden ele alinmasi tavsiye edilir. Disleksi süphesi varsa, çocugun doktoru ile iletisime geçilmelidir. Bununla birlikte çocuga yüksek sesle bir seyler okumak tavsiye edilir.
Bunun için çocuk 6 aylikken ve hatta daha da küçükken baslamak en iyisidir. Çocukla birlikte sesli kaydedilmis kitaplari dinlemek bir baska yöntemdir. Zaman içerisinde çocuk büyüdükçe, hikayeleri çocuga anlattiktan sonra bir defa da birlikte okunmasi tavsiye edilir.
Çocugun okulu ve ögretmenleriyle birlikte çalisip, okulda nasil basarili olabilecegine dair ortak bir strateji belirlenmesi tavsiye edilir. Bununla birlikte okuma zamani tesvik edilmelidir. Hemen her çocugun okuma becerilerini gelistirmesi için okuma alistirmasi yapmasi gerekir.
Bunun için ebeveynin de örnek olmasi tavsiye edilir. Eger ebeveyn gün içinde belli bir süreyi kendisi okumaya ayirirsa, çocuk bunu örnek alacak ve okumanin eglenceli olabilecegini görebilecektir.
Kaynak: https://otsimo.com/en/dyslexia-symptoms-diagnosis-treatment/
https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/disleksi/#genel-tanitim
20.6 ° / 8.5 °
12.7 ° / 6.8 °
16.9 ° / 5.5 °
