Gözde sarı leke görme kaybına neden olabilir

SONTELGRAF/ISTANBUL

Yaygin olarak ‘sari nokta hastaligi’ olarak bilinen makula dejenerasyonu retina hastaligidir ve merkezi görüsü etkiler. Özellikle sigara içen kisileri etkiliyor ve 55 yasindan sonra oldukça yaygin olarak görülüyor. Uzmanlar ilerleme durumunda görme kaybina neden olabilen sari leke hastaliginin 55 yasindan büyük kisileri, kalitsal riski olanlari, sigara içenleri daha çok etkiledigini belirtiyor. Görme kaybi, Nesnelerin-çizgilerin dalgali veya bozuk görünümü, gözün önündeki gölgeler, bozulmus görsel kalite ve renkleri ayirt etmede sorun yasamak sari leke hastaliginin belirtileri arasindadir.

Risk Faktörleri Kontrol Edilebilir

Yasa bagli sari nokta hastaligi için ana risk faktörleri, kisinin yasini ve kalitsal özelliklerini içerdiginin altini çizen uzmanlarin üzerinde görüs birligine vardigi diger risk faktörleri hipertansiyon, sigara, beslenme, yüksek lipid kolesterol seviyeleri, uzun süre günes isigina maruz kalma ve asiri kilolu olmak seklinde siralaniyor. Yasa bagli ve kalitsal faktörlerin ortadan kaldirilmasinin imkansiz oldugunu kaydeden uzmanlar, diger risk faktörlerini kontrol etmenin ise imkan dahilinde olduguna vurgu yapiyor. Uzmanlarin görüsleri söyle: “Hipertansiyon varsa kontrol edilebilir. Sigara içiyorsaniz, hasta birakmalidir. Günesten korunmak için filtre günes gözlügü takilmalidir. Akdeniz diyeti tavsiye edilir. Tereyagi, kirmizi et ve kolesterol içeren yiyeceklerden uzak durulmasi tavsiye edilir.

Erken Teshis Çok Önemlidir

Iki tür sari nokta hastaligi vardir; kuru ve islak. Kuru tip tüm vakalarin yüzde 90'ini ve islak tip yüzde 10'unu olusturur. Ancak islak tipte görme kaybina yol açtigi için erken teshis daha önemlidir. Kuru tipe göre daha hizli ilerleyen bu hastalik, renk görme bozuklugu ve kontrast duyarliliginda kayip ile birlikte ani görme kaybina ve zamanla retina ve makulada olusan yeni damarlarda kanamalar nedeniyle körlüge yol açar.

Sari Nokta Hastaliginin Tedavisi

Kuru tip sari nokta hastaliginda koruyucu tedavi verilir; islak tipte göz içi enjeksiyon ve fotodinamik tedavi uygulanir. Koruyucu tedavide antioksidan vitaminler A, C ve E, lutein ve çinko kullanilmaktadir. Göz içi enjeksiyonlari, göz damlasiyla uyusturularak yapilir. Bu islem sirasinda hasta agri hissetmez. Fotodinamik tedavide verteporfin adi verilen bir ilaç önce intravenöz olarak özel bir kombinasyon halinde verilir ve ardindan düsük güçlü bir lazer uygulanir.

Tedavide Ilaç Enjeksiyonu

Göz içi enjeksiyon tedavisi için bir tür protein (anti-VEGF antikoru) kullanilir. 75-85 yas arasi her üç kisiden birinde görülen islak tip sari nokta hastaliginin tedavisi için FDA onayli anti-VEGF ilaçlar göze igne ile enjekte edilir. Tedavi sirasinda kullanilan anti-VEGF ilaç, hastalik durumunda gözün arkasindaki göz hücrelerinden salinan proteini inhibe ederek yeni damarlar olusturarak görme kaybini önler. 4-6 hafta araliklarla göz içine enjekte edilen ilaç sari noktada yeni damarlarin gelisimini durdurur ve hastanin sikayetlerini önemli ölçüde düzeltir. Enjeksiyon en az 3 kez yapilir ancak bazi hastalar daha fazlasina ihtiyaç duyar. Enjeksiyon araliklari hastanin tedaviye verdigi cevaba göre 4-6 hafta arasinda degismektedir.

Tedavi Edilmeyen Hasta Göremez

Tedavi edilmezse, sari nokta hastaligi yüzde 95 görme kaybina ve nihayetinde toplam görme kaybina neden olur. Görme, yasal olarak körlük olarak kabul edilen düzeye indirilir ve hastalar baktiklarini göremez hale gelirler. Örnegin hasta karsisindaki kisinin yüzünü göremez, ancak onun yüzünü görebilir.

Bu hastalar genellikle evlerini yalniz birakamazlar; ev islerini kendileri yapabilirler ancak birçok iste baskalarinin yardimina ihtiyaç duyarlar. Göremedikleri için okuyamazlar, yazamazlar, TV izleyemezler veya araba kullanamazlar.

Sari Nokta Hastaliginda Amsler Grid Testi

Bu test, rutin bir göz muayenesine esdeger degildir. Bununla birlikte, sari nokta hastaliginin erken belirtilerini belirlemek için kendi kendinize uygulayabileceginiz bir grafiktir. Uzmanlar, 40 yasindan büyük herkesin bu sinava girmesini tavsiye ediyor.

Testi Nasil Kullanacaksiniz?

• Bir çift kullaniyorsaniz gözlüklerinizi veya kontakt lenslerinizi takin.

• Iyi aydinlatilmis bir odada yukaridaki grafigi sabit bir sekilde yüzünüzden yaklasik 30-40 cm uzakta tutun.

• Bir gözünüzü elinizle kapatin ve ortadaki noktaya odaklanin. Büyük meydanin 4 kösesini de görebilmelisiniz.

• Diger gözünüzü de ayni sekilde test edin.

• Çizgiler dalgali, kirik veya bulanik görünüyorsa veya köseleri göremiyorsaniz sari nokta hastaligi belirtileri yasayabilirsiniz.

Bu durumda bir an önce retina hastaliklari konusunda uzmanlasmis bir göz doktoruna görünmelisiniz.