SONTELGRAF / DIS HABERLER - Dünya Saglik Örgütü (WHO) verilerine göre dünyada 1 milyar 100 kisi sigara kullaniyor. Önlenebilir ölümlerin önde gelen nedenlerinden birisi olan sigarayi yogun olarak fakir ülke vatandaslari tüketiyor. Yaklasik yüzde 80'i düsük ve orta gelirli ülkelerde yasayan tiryakilerin sigaraya baslama ya da baslamama nedenleri sosyolojik etkenlere dayaniyor. Sigara içmek bazi ülkelerde eriskinligin toplumsal düzlemde görünürlügü olarak degerlendirilirken, her tiryaki ise sigarayi birakmak istiyor ya da en azindan deniyor. Lakin sigaradan kurtulmak birçoklari için basarma hazzini tetikleyen en güzel duygularin basinda geliyor.
Peki, sigarayi birakirsaniz, vücutta neler oluyor? Yapilan degerlendirmelerde, sigarayi birakmanin faydalari hemen hissediliyor. “Gerçek faydalari görmenin zaman çizelgesi çogu insanin düsündügünden daha hizlidir” medicalnewstoday.com’daki degerlendirmede, sigaranin zararlarinin biraktiktan sonra iyilesmeye basladigina yer veriliyor. Iste o yazi:
“Saglik yararlari, son sigaradan bir saat kadar kisa bir süre sonra baslar ve iyilesmeye devam eder.
Sigarayi birakmayla ilgili hizli gerçekler:
Iste sigarayi birakmayla ilgili bazi önemli noktalar. Daha fazla ayrinti ve destekleyici bilgi ana makalede yer almaktadir.
• Sigarayi birakmak , bagimlilik döngüsünü kirmak ve temelde beyni nikotin arzusunu durdurmak için yeniden donatmak anlamina gelir .
• Basarili olmak için, sigarayi birakmak isteyen sigara içenlerin istek ve tetikleyicileri yenmek için bir planlarinin olmasi gerekir.
• Sigarayi birakmanin faydalari son sigaradan 1 saat sonra baslar.
• Sigara içen kisi sigarayi ne kadar erken birakirsa kanser , kalp ve akciger hastaligi riskini ve sigara ile ilgili diger kosullari o kadar hizli azaltacaktir .
Zaman çizelgesi
Avantajlar neredeyse aninda. Kisi sigarayi birakir birakmaz vücudu asagidaki sekillerde iyilesmeye baslar:
1 saat sonra
Son sigara içildikten 20 dakika sonra kalp atis hizi düser ve normale döner. Kan basinci düsmeye baslar ve dolasim iyilesmeye baslayabilir.
12 saat sonra
Sigaralar, sigara dumaninda bulunan bir gaz olan karbon monoksit de dahil olmak üzere birçok bilinen toksin içerir.
Bu gaz, yüksek dozlarda zararli veya ölümcül olabilir ve oksijenin akcigerlere ve kana girmesini engeller. Kisa sürede büyük dozlarda solundugunda oksijen eksikliginden bogulma meydana gelebilir.
Sigarasiz 12 saatin ardindan vücut, sigaradaki fazla karbon monoksitten kendini temizler. Karbon monoksit seviyesi normale dönerek vücudun oksijen seviyelerini yükseltir.
1 gün sonra
Sigarayi biraktiktan sadece 1 gün sonra kalp krizi riski azalmaya baslar.
Sigara içmek, iyi kolesterolü düsürerek koroner kalp hastaligina yakalanma riskini artirir , bu da kalp-saglikli egzersizi yapmayi zorlastirir. Sigara içmek ayrica kan basincini yükseltir ve kan pihtilarini artirarak felç riskini artirir.
Sigarayi biraktiktan 1 gün kadar kisa bir süre sonra, kisinin kan basinci düsmeye baslar ve sigaraya bagli yüksek tansiyon nedeniyle kalp hastaligi riskini azaltir . Bu kisa sürede, bir kisinin oksijen seviyeleri yükselmis olacak, fiziksel aktivite ve egzersiz yapmayi kolaylastiracak ve kalp-saglikli aliskanliklari tesvik edecektir.
2 gün sonra
Sigara, koku ve tat alma duyularindan sorumlu sinir uçlarina zarar verir. Biraktiktan 2 gün kadar kisa bir süre sonra, kisi bu sinirler iyilestikçe artan bir koku alma duyusu ve daha canli tatlar fark edebilir.
3 gün sonra
Sigarayi biraktiktan 3 gün sonra kisinin vücudundaki nikotin seviyeleri azalir. Vücutta nikotin olmamasi daha saglikli olsa da, bu ilk tükenme nikotin çekilmesine neden olabilir. Biraktiktan yaklasik 3 gün sonra, çogu insan vücut yeniden uyum sagladikça huysuzluk ve sinirlilik, siddetli bas agrilari ve istek duyacaklar.
1 ay sonra
1 ay gibi kisa bir sürede kisinin akciger fonksiyonu iyilesmeye baslar. Akcigerler iyilestikçe ve akciger kapasitesi gelistikçe, eski sigara içenler daha az öksürük ve nefes darligi fark edebilir. Atletik dayaniklilik artar ve eski sigara içenler, kosma ve atlama gibi kardiyovasküler aktiviteler için yenilenmis bir yetenek fark edebilir.
1-3 ay sonra
Biraktiktan sonraki birkaç ay boyunca dolasim iyilesmeye devam ediyor.
9 ay sonra
Biraktiktan dokuz ay sonra akcigerler kendilerini önemli ölçüde iyilestirdi. Akcigerlerin içindeki kirpikler olarak bilinen hassas, saç benzeri yapilar, üzerlerine düsen sigara dumanindan kurtuldu. Bu yapilar, mukusu akcigerlerden disari atmaya ve enfeksiyonlarla savasmaya yardimci olur.
Bu süre zarfinda, birçok eski sigara içicisi, akciger enfeksiyonlarinin sikliginda bir düsüs oldugunu fark eder çünkü iyilesmis kirpikler islerini daha kolay yapabilir.
1 yil sonra
Sigarayi biraktiktan bir yil sonra, bir kisinin koroner kalp hastaligi riski yari yariya azalir. Bu risk 1 yillik siniri geçmeye devam edecek.
5 yil sonra
Sigara, arterlerin ve kan damarlarinin daralmasina neden olan birçok bilinen toksin içerir. Bu ayni toksinler ayrica kan pihtisi gelistirme olasiligini da artirir.
Sigara içmeden geçen 5 yilin ardindan vücut, atardamarlarin ve kan damarlarinin yeniden genislemeye baslamasina yetecek kadar kendini iyilestirmistir. Bu genisleme, kanin pihtilasma olasiliginin daha düsük oldugu ve felç riskini azalttigi anlamina gelir.
Vücut gittikçe iyilestikçe inme riski önümüzdeki 10 yil içinde azalmaya devam edecek.
10 yil sonra
10 yil sonra, bir kisinin akciger kanserine yakalanma ve bundan ölme sansi, sigara içmeye devam eden birine kiyasla kabaca yari yariya azalir. Agiz, bogaz veya pankreas kanseri gelisme olasiligi önemli ölçüde azaldi.
15 yil sonra
Sigarayi 15 yil biraktiktan sonra, koroner kalp hastaligina yakalanma olasiligi sigara içmeyenlerle esdegerdir. Benzer sekilde, pankreas kanseri gelisme riski, sigara içmeyenlerle ayni seviyeye düsmüstür.
20 yil sonra
20 yil sonra, hem akciger hastaligi hem de kanser dahil olmak üzere sigaraya bagli nedenlerden ölüm riski, hayati boyunca hiç sigara içmemis bir kisinin seviyesine iner. Ayrica, pankreas kanserine yakalanma riski, hiç sigara içmemis birine indirgenmistir.
